یادداشت مدیر مسوول ،پریناز اسبلی ،دیربازی است که ریزگردها به عنوان مهمانی ناخوانده اثرات تخریبی زیادی را بر زیست بوم ها و ساکنان مناطق غربی، جنوبی و حتی مرکزی کشور گذاشته اند و به عنوان یکی از عوامل مهم آلایندگی این مناطق محسوب می شوند.

این در حالی است که علی رغم اقدامات مقطعی، نه تنها توفیقی در مهار این پدیده مخرب حاصل نشد بلکه، روند تخریب به گونه ای رقم خورده است که در چندسال اخیر، بخش اعظمی از مناطق کشور متاثر از این پدیده می باشد و درکمال تاسف، هرساله نیز بر شدت و مدت این آلایندگی افزوده می گردد.

چندین کانون ریزگرد مهم در خاورمیانه وجود دارد که دریاچه ارومیه نیز در حال تبدیل شدن به یکی از این کانونهای ریزگرد است تبدیل دریاچه ارومیه به کانون ریزگردها در خاورمیانه، وقوع بادهای نمکی، تغییر اقلیم، زمینه ساز بروز بیماریهای نوظهور، از بین رفتن کشاورزی و معیشت مردم منطقه،مهاجرت بخشی از هزاران آسیب و تبعات منفی ناشی از خشک شدن دریاچه ارومیه بوده که سالها مورد غفلت مسئولان واقع شده است.. متاسفانه هم اکنون پنج نقطه در داخل دریاچه ارومیه شناسایی شده که جزو کانونهای ریزگردها بوده که شامل اطراف جزایر و شرق دریاچه ارومیه، منطقه جبل و بخشی از شهرک صنعتی تا پشت مجتمع باری است. دران میان توسعه بی رویه زمین های کشاورزی، خشکسالی، کاهش بارش ها، نبود مدیریت اصولی در کنار کاهش بارش ها در سالهای اخیر را از مهمترین دلایل خشک شدن دریاچه ارومیه و کاهش منابع آبی استان است. تبعات بهداشتی و اجتماعی که خشکی دریاچه در پی خواهد داشت، بالاتر از هر جنگی است که به کشور تحمیل شده است .درحال حاضر تغییرات اقلیمی و تبعات زیست محیطی خشک شدن دریاچه ارومیه در استان های آذربایجان غربی و شرقی بیش از سایر نقاط کشور احساس می شود و پس باید مردم و مسئولان این استانها بیش از پیش در احیای بزرگترین دریاچه داخلی ایران تلاش کنند چراکه اگر دریاچه ارومیه خشک شود زندگی در آذربایجان از بین خواهد رفت. به این ترتیب که ریزگردها سلامت مردم را به شدت تهدید خواهد کرد و مشکلاتی مثل سوزش چشم، سرطان ریه، مشکلات پوستی، بیماری‌های تنفسی، فشار خون و… را به دنبال دارد؛ به طوری‌که شهروندان روستاهای اطراف دریاچه و حتی خود تبریز، به علت استنشاق هوای آغشته به نمک دچار فشار خون بالا شده‌اند. ابه همین سبب برای مقابله با این بلا ابتدا عمده تغییر رفتار برای نجات دریاچه در کشاورزان باید اتفاق بیفتد، زیرا تعدادی از کشاورزان بدون داشتن مجوز اقدام به شق نهرکردن و ازآب رودخانه برای توسعه زمین‌های کشاورزی استفاده کردند و باعث خشکی آب دریاچه شدند. بحث چاه‌های غیرمجاز در آذربایجان شرقی و غربی به عنوان عامل دیگر ایجاد بحران دریاچه ارومیه است  حفر چاه‌های غیرمجاز عاملی است که باعث کاهش آب سفره‌های زیرزمینی شده و در نتیجه با توجه به خشکی زمین، رودخانه‌هایی که قرار بوده وارد دریاچه و در آن جاری شود، جذب زمین شده و در آن فرو رفته است. اطلاع رسانی درباره عوامل و پیامدهای خشکی این دریاچه که تبدیل شدن به کانون ریزگردها می باشدو وظیفه هر فردی است که دغدغه ریزگردها وسلامت محیط زیست را دارد  وبه طوری‌که مهاجرت 7 میلیون نفر در نتیجه طوفان‌های نمکی و بیابان‌زایی و توسعه تل‌ماسه‌ها و تحت الشعاع قرار گرفتن سلامتی مردم، از جمله پیامدهای خشکی دریاچه است. دریاچه می‌توانست بسیاری از بلاها را دفع کند که در صورت خشکی نه تنها امکان دفع بلاها را ندارد؛ بلکه خود تبدیل به یک عامل بلابه عنوان کانون ریز گرد نمکی شده است  . تشکیل تپه های ماسه ای در حوضه دریاچه ارومیه را تهدید جدی برای روستاهای منطقه است و جلوگیری از چرای دام در این حوضه را راهکار اورژانسی مهار ریزگردهامی باشد. این تپه های ماسه ای که از ماسه های روان تشکیل شده اند، به دلیل متحرک بودن روستاهای اطراف و زمین های کشاورزی را به شدت تهدید می کنند و البته ریزگردهایی که از آنها بلند می شود قادرند صدها کیلومتر را پیموده و تمام استان و حتی دیگر استانهای کشور را دربرگیرند. علاوه بر تپه های ماسه ای، بلند شدن ریزگردهای نمکی و غیرنمکی از سطح دریاچه ارومیه به دلیل چرای بی رویه دام و عدم کنترل آن توسط سازمان محیط زیست و سازمان جنگل ها، خطرات جدی برای مردم منطقه به بار آورده است. سریعترین راهکاری که برای کنترل ریزگردها و تپه های ماسه ای که در دریاچه ارومیه وجود دارد این است که بایستی هر چه سریعتر هر گونه چرای دام در پارک ملی دریاچه ارومیه اکیدا ممنوع شود البته این مسئله از نظر قانونی نیز تخلف است چرا که محدوده دریاچه ارومیه پارک ملی است و بر اساس قانون چرا در پارک ملی ممنوع است، اما متاسفانه سازمان محیط زیست وظیفه خود را در جهت حفاظت از این دریاچه و ممانعت از چرای دام به درستی ایفا نمی کند. همچنین با محدود کردن کشاورزی و صرفه جویی در مصرف آب در دریاچه ارومیه بایستی سعی شود که همواره حداقل اطراف این دریاچه مرطوب نگه داشته شود تا از بلند شدن ریزگردها جلوگیری شود.

توسط سردبیر

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.