🔺خودزنی در بین نوجوانان امری شایع است که در چند سال اخیر شاهد گسترش آن در بین نوجوانان دبیرستانی خود بودهایم. اما چرا نوجوانان ما این کار را میکنند و چطور میتوان به آنها کمک کرد:
🔺نوجوانی دوران پر فراز و نشیبی است و مهم ترین این فراز و نشیب تغییرات بالای هورمونی و فیزیکی است که تقریبا فرد را به یکباره از دوران کودکی به سمت بزرگسالی هول میدهد. اگر خانم باشید این تغییرات هورمونی و اثرات جدی آن را بیشتر درک میکنید چرا که خانمها به صورت ماهیانه خودشان این تغییر و افزایش هورمون را تجربه میکنند اما برای شما تنها چند روز است و برای نوجوان تقریبا 3 یا 4 سال.
🔺وجود بالای این هورمونها باعث میشود نوجوانان احساس تخلیه هیجان بسیار بالایی در خود پیدا کنند و اگر این هیجان از راه درست تخلیه نشود او نسبت به محیط اطرافش برای ارضای آن اقدام میکند. پس تا اینجا دو نکته را متوجه شدیم یکی ارضای هیجان نوجوان یکی محیط اطراف! منظورمان از محیط اطراف دقیقا دوستان و همسالان او هستند، بسته به اینکه او با چه کسانی معاشرت میکند این تخلیه هیجان متفاوت است.
🔺آنچه اهمیت دارد این است که والدین در این سن برای نوجوان نمیتوانند الگو باشند. این طبیعت نوجوانی است! درواقع اگر غیر این باشد و او به سمت همسالانش نرود عجیب است. پس نقش همسالان خیلی پر رنگ است، اگر آنها به خودزنی بپردازند نوجوان شما هم ممکن است به آن روی آورد، عدهای به خود زنی، عدهای به رفتارهای پر خطر جنسی، عدهای به استفاده از سیگار و … روی میآورند درواقع خود کار برای آنها مهم نیست تخلیه هیجان است که اهمیت دارد. پس شما به عنوان والد اولا باید حواستان به همسالانی که با او در ارتباط هستند باشد دوما امکان تخلیه هیجان را برایشان فراهم کنید.
اما چگونه
ا
🔺نوجوان شما نباید خیلی محدود باشد و از طرفی نمیتوان او را به حال خود رها کرد. در واقع شما به عنوان والد در این بین گیر افتادید و شرایطتتان خیلی سخت است اما اگر آگاهانه و با درایت عمل کنید میتوانید این چند سال نوجوانی را به خوبی و خوشی پشت سر بگذارید، بهترین کار در این بین این است که با نوجوانتان دوست باشید. اگر تنها بخواهید نقش والد را ایفا کنید خیلی چیزها از شما پنهان میماند چون طبیعت نوجوانی این است که فرد برای مستقل شدن از خانواده تلاش کند و اگر شما بخواهید فقط مادر یا پدر باشید او خیلی چیزها را از شما قایم میکند و نمیتوانید راحت بفهمید با چه کسانی در ارتباط است.
🔺زورگویی و محدود کردن بی فایده است فقط باعث تنش میشود. قرار شد از سر دوستی وارد شوید، اگر این کارها را قبل از نوجوانی با کودکتان تمرین کردید که مشکلی نیست، هنوز هم دوست او هستید اما اگر اینچنین نیست یادتان باشد دوستها نصیحت نمیکنند، امر و نهی نمیکنند، مخالفت نمیکنند، تنبیه نمیکنند…نترسید، شما همه اینکارها را برای حفاظت نوجوانتان میکنید اما بازدهی مثبتش خیلی ناچیز است اگر با او دوست شوید میتوانید از همه چیز باخبر باشید و نظارت کنید و اجازه ندهید در خطر بیوفتد، تنها در این صورت است که حرف شنوی بالایی هم از شما پیدا میکند. پس اگر نشانههای خود زنی دیدید بدون جار و جنجال دوستانه به او نزدیک شوید تا ببینید چه خبر است.
🔺بگذارید هیجاناتش تخلیه شود، او را از کارهایی مثل موزیک با صدای بلند، طرفداری از گروههای عجیب و غریب و مدهای لباسش … منع نکنید، اینها موقت هستند، اگر رفتارهای منفی دارد شما دوستانه شرایط تخلیه هیجان مثبت را فراهم کنید تا آن رفتارهای منفی کم کم کنار برود، با هم کوه بروید، شهربازی بروید، گاهی فیلمهای هیجان انگیز و ترسناک ببینید و هر ایدهای که امکانش برایتان فراهم است و میتواند هیجانات او را تخلیه کند.
🔺ذکر این نکته ضروری است که گاهی اختلالات روانی مانند اختلالات شخصیت، دو قطبی، اسکیزوفرنی و … دارای رفتارهای خودزنی هستند، اگر خودزنی نوجوانتان ادامه دار و جدی بود و با راهکارهای بالا از بین نرفت حتما از روانشناس کمک بگیرید.
پایان