نظام پارلمانی چیست؟ بطور عمومی مردم با رای مستقیم نمایندگان مجلس را تعیین می کنند، رییس حزب یا فراکسیون اکثریت به عنوان نخست وزیر مامور تشکیل کابینه می شود، کابینه از مجلس رای اعتماد میگیرد، دولت تحت انضباط و نظارت شدید مجلس قرار دارد و قابل انحلال توسط پارلمان است، در مقابل نخست وزیر نیز حق انحلال پارلمان و برگزاری انتخابات مجدد را دارد.
مزایای نظام پارلمانی چیست؟
– نظارت شدید نمایندگان مردم بر اعمال دولت
– پاسخگو تر و قانون مندتر شدن دولت
– حل بحران های سیاسی میان قوا با انحلال یکی از طرفین دعوا و رجوع به نظر مردم
– ارتقا فرهنگ سیاسی مردم و پایبندی به روشهای دموکراتیک
– انتخاب خبرگانی رییس قوه مجریه
معایب نظام پارلمانی چیست؟
– عدم ثبات دولت و مجلس در طول دوره مسئولیت
– امکان سواستفاده باند های قدرت و ثروت برای دراختیار گرفتن توامان قوه مجریه و مقننه
– امکان هماهنگی دولت و مجلس برای ایجاد الیگارشی بسته ی حاکمان
– احتمال ترجیح منافع حزبی نسبت به منافع ملی
– “هم حزبی سالاری” به جای “شایسته سالاری” در اداره کشور
آیا نظام پارلمانی برای ایران مناسب است؟
هرچند میتوان یادداشتی جداگانه را به این سوال اختصاص داد، لیکن یکبار دیگر معایب عمومی نظام پارلمانی را که در بند قبل به آنها اشاره شد از نظر بگذرانید. کلیه معایب مذکور فی الحال و بالفعل در نظام “نیمه پارلمانی، نیمه ریاستی” ایران محقق اند، پس پاسخ واضح است.
بطور اختصاصی در مورد کشورمان می توان به معایب و موانع کثیری اشاره نمود از جمله: نبودِ احزاب منسجم، قدرتمند و جا افتاده، نبود سیستم اداری کارآمد و نا متاثر از بحران های سیاسی، وجود الگاریشی قدرتمند و متشکل در حوزه حاکمان، عدم کفایت در حوزه رسانه های مستقل، هزینه هنگفت مالی و زمانی برای انطباق با نظام جدید، و موارد فراوان دیگر.
مَخلَص کلام، به عقل سیاسی مطرح کنندگان این موضوع شک نکنید، سعی کنید منافعی که دنبال می کنند را بیابید.
دکترمحمدامین سرکهکی
پایگاه تحلیلی ایرالخبر
