پری نازاسبلی شایدبارزترین مصداق ولنگاری فرهنگی تولیدمحتوای ناصحیح درفضای مجازی است.
جوانان دراثرانبوه اطلاعات نادرست سطحی نگرشده اند
قصدداریم با بررسی آسیب های فضای مجازی و آشنایی با تهدید های فضای مجازی تلاش بر مقابله با این معقوله کنیم
شاید بارزترین مصداق ولنگاری فرهنگی در کشور، همین بحث فضای مجازی و محتواهای ناصحیح موجود در این فضا باشد
وقتی مقام معظم رهبری می فرمایند کار در فضای مجازی جهاد در راه خداست، خُب این حرف اهمیت فضای مجازی را می رساند. در جایی دیگر حضرت آقا فرمودند که اهمیت فضای مجازی به اندازه اهمیت انقلاب اسلامی است و شاید مهمترین و جالب ترین جمله آقا درباره فضای مجازی این جمله باشد که فرمودند بنده اگر رهبر نبودم، قطعاً مسئول فضای مجازی کشور می شدم. پس باید به این مهم با جدیت بیشتری بپردازیم.
ما قبل از هرچیزبه بحث جنگ نرم اشاره می کنیم
امروزه جنگ ها شکل های مختلفی به خود گرفته اند از جمله جنگ نرم که شامل اقدامات روانی و تبلیغاتی می شود که هدف آن جامعه یا گروه خاصی است و عمده تفاوت آن با جنگ سخت عدم استفاده از سلاح های نظامی می باشد زیرا در جنگ نرم از سلاح های تبلیغاتی استفاده می شود. به تعبیر دیگر جنگ نرم استفاده دقیق و طراحی شده از تبلیغات و ابزارهای مربوط به آن است، به منظور تاثیر گذاری بر عقاید ، فرهنگ ، سیاست ، احساسات ، تمایلات ، رفتار و مختصات فکری دشمن با توسل به شیوه هایی که موجب پیشرفت مقاصد امنیت ملی می شود است.
بنابراين جنگ نرم را مي توان اینگونه تعریف کرد که اقدامات نرم رواني و تبليغاتی رسانه ها كه جامعه هدف را بدون درگيري و استفاده از زور به شكست وا مي دارد
جنگ نرم امروزه یکی از کارآمدترین و کم هزینه ترین و درعین حال خطرناک ترین انواع جنگ علیه امنیت ملی یک کشور است چون می توان با کمترین هزینه به اهداف مورد نظر دست پیدا کرد.
مهم ترین اهداف جنگ نرم
۱- تضعیف فرهنگي یک جامعه در
۲- تضعیف سياسي کشور مورد نظر به منظور ناكارآمد جلوه دادن نظام
مورد هدف و تخريب و سياه نمايي اركان آن نظام.
۳- ايجاد رعب و وحشت در مواردی همچون فقر جنگ يا قدرت خارجي سركوبگر .
۴- اختلاف افكني در میان مردم و برانگيختن اختلاف ميان مقام هاي نظامي و سياسي كشور .
۵- ارائه روحيه ياس و نااميدي در اجتماع به جاي نشاط اجتماعي و احساس بالندگي از پيشرفت هاي كشور.
۶- بي تفاوت كردن نسل جوان به مسائل مهم كشور.
مقابله با جنگ نرم
در این میان چه كار كنيم تا بتوانيم با بهره گيري از ساز و كارهاي مختلف از اعمال تهديدات نرم پيشگيري كنيم ؟
مقابله با جنگ نرم، نخست نیاز داریم تا ويژگي‌هاي اين نوع جنگ را آناليز كرده و خوب بشناسيم و بدانيم كه جنگ نرم با جنگ سخت، چه تفاوت‌هايي دارد. آنچه در جنگ سخت مورد هدف قرار مي‌گيرد، جان انسان‌ها، تجهيزات، امكانات است كه معمولا در اين مواقع با استفاده از همين مسائلي كه مورد هدف قرار گرفته است، افكار عمومي عليه دشمن فعال مي‌شود، در حالي كه در جنگ نرم آن چه هدف قرار مي‌گيرد، افكار عمومي است.
باید گفت که با پیشرفت روز افزون علم و تکنولوژی ، جوامع مختلف در گذر از جامعه سنتی به یک جامعه پیشرفته علاوه بر حفظ بسیاری از آسیب های اجتماعی که از قبل موجود بوده است. با آسیبهای اجتماعی جدیدی روبرو می شوند که بخاطر نداشتن سبقه و پیشینه در جوامع انسانی به آنها آسیب های اجتماعی نوپدید می گویند.که نقش به سزایی در جنگ نرم دارند
آسیب اجتماعی
آسیبهای اجتماعی را به طور کلی می توان در سه گروه دسته بندی کرد:
آسیب شناسی جامعه ای
آسیب شناسی فردی و خانواده
آسیب شناسی محیط
ونو پدید
– آسیب شناسی جامعه ای
در بحث آسیب شناسی جامعه به آسیبهایی مثل بیماریهای اعتیاد و ایدز ، جرائمی اعم از انحرافات جنسی ،تکدی گری ،بزهکاری ،قتل ها و خشونت ها ،مسائل زندان و زندانیان ،سرقت و اختلاس، بحث های مهاجرت و مهاجرین که شامل مهاجرت های داخلی و خارجی گشته و مهمترین مسائل این حوزه حاشیه نشینی و فرار مغزها می تواند باشد و مباحث اقتصاد در خصوص توزیع در آمد و تبعیض ها ،فقر ،خط فقر ، عدالت اجتماعی و مباحث اشتغال و بیکاری می توان پرداخت .
– آسیب شناسی فرد و خانواده
در گروه آسیب شناسی فرد و خانواده مسائل مورد بررسی خشونت ،طلاق ،خانواده های در معرض آسیب مثل (خانواده های تک سرپرست ،بد سرپرست و بی سرپرست )، فرار از منزل و …می توانند باشند که البته در این حوزه با شناخت گروههای آسیب پذیر می توان به مشکلات هر گروه ریزتر پرداخت .
– گروه آسیب شناسی محیط
در گروه سوم یعنی آسیب شناسی محیط زیست می توان به مسائل مربوط به آلودگی ها ،بهداشت محیط ،ترافیک ،حوادث و سوانح ،بلایای طبیعی ، تخریب محیط زیست و وندالیسم پرداخت . با این وجود اینها تمام آسیبهایی نیستند که جامعه را در بر می گیرند
مابرای اینکه بتونیم آسیب های اجتماعی نوپدید رو بررسشی بکنیم ابتدا بایدبدونیم که شبکه های اجتماعی جه هستند
به مجموعه ای از افراد که به صورت گروهی با
می توان گفت که در حال حاصر آسیب های فردی و روانشناختی اینترنت، از سابر خطرات آن نسبتا بیشتراست . نسلی كه با اینترنت سر و كار دارند همین جوانانی هستند كه در نهادهای مختلف مشغول كارند. از این رو برچسب منحرف زدن به چنین كاربرانی به هیچ عنوان روا نیست. اما در عین حال باید توجه داشت كه این رسانه جهانی حاوی پیامها و پیامدهایی است كه می‌تواند شخصیت جوان و نوجوان را به سادگی تحت تاءثیر قرار دهد و به سمت و سویی خطرناك بكشاند. از این رو، جا دارد كه با انجام تحقیقاتی وسیع در حوزه روانشناسی و جامعه شناسی اینترنت، مباحثی كه در جوامع پیشرفته مهم و حیاتی قلمداد می‌شوند، جامعه را از آفت های واقعی آنها مطلع، و در صورت امكان از برخی از آنها پیشگیری كرد.
الف) تهدیدهای اجتماعی، فرهنگی و رسانه‌ای:
1. رواج «تفرّد» و کاهش شدید روحیه‌ی مسئولیت‌پذیری در بین جوانان: تمهیدات رسانه‌ای- فرهنگی جبهه‌ی غرب علیه جامعه‌ی ما، علی الخصوص جوانان ما، موجب تغییر در ذائقه، نظام ارزشی و نهایتاً تغییر در سبک زندگی جوانان ما شده است. این تغییر را به راحتی می‌توان با مراجعه به بسیاری از جوانان، صحبت کردن با آنان و نهایتاً درک میل شدید آنان به «تنهایی» فهمید. جوان ما، به خاطر جذابیت‌های انکارناپذیر فضای مجازی، ساعت‌های طولانی را به تنهایی در فضای سایبر سپری می‌کند و در عین این که از این تنها بودن و داشتن یک یار و همراه غیر حقیقی -یعنی عالَم پیش روی او در فضای سایبر- لذت می‌برد، بعد از خروج از آن فضا و ورود به محیط خانواده و جامعه نیز، دیگر نه به لحاظ جسمی و نه به لحاظ روحی، رمقی برای پذیرش مسئولیت‌هایش در جامعه ندارد. چنین فردی آنقدر با تفرّد خو گرفته که دیگر برای تشکیل خانواده و پذیرش مسئولیت‌های این جامعه‌ی کوچک، اصالتی قائل نمی‌شود و اصالت را فقط و تنها فقط به «خود» می‌دهد.
2. کم‌رنگ شدن ارزش‌های مترقی: هر جامعه‌ای، صاحب ارزش‌هایی است که ناشی از فرهنگ آن است؛ اما برخی ارزش‌های مترقی در جوامع اسلامی است که به موجب تأثیر از فرهنگ بی‌بندوبار و اباحه‌گر غرب در حال کم‌رنگ شدن است؛ به این صورت که هرقدر حجم و نیز سرعت تبادل اطلاعات ناسالم در فضای سایبر، در قالب مدیاهای مختلف بیشتر شود، به خودی خود، ارزش‌های سالم و مترقی -خصوصاً ارزش‌های اسلامی در جوامع اسلامی- بیشتر به محاق می‌رود. در نتیجه‌ی چنین فرآیندی است که ارسال تصاویر مستهجن در میان جوامع اسلامی رشد می‌یابد، روابط آزاد دختر و پسر ترویج می‌شود، کم‌پوشی و عریانی در میهمانی‌ها و عروسی‌ها به ویژه در میان جوانان گسترش می‌یابد و در نهایت، قبح برخی اعمال در میان افراد جامعه از بین می‌رود و نهایتاً در گذر زمان به رشد ارتکاب برخی اعمال خلاف اخلاق متعالی و حتی ارتکاب برخی جرایم، منتهی می‌شود.
3. تضعیف فرهنگ‌های کم‌حضور: از ویژگی‌های فضای سایبر این است که به شدت تحت تأثیر هر نوع عرضه‌ی گسترده‌ای قرار می‌گیرد. گرچه این فضا، گذرگاه فرهنگ‌های متنوع و گوناگونی است که هر یک در صدد عرضه‌ی خویش هستند، اما تنها فرهنگی پیشتاز خواهد بود که حضور پررنگ‌تر و گسترده‌تری داشته باشد و بدین سبب است که در آن فرهنگ غالب، فرهنگی جز فرهنگ قدرتمند، اما منحط غرب نیست؛ چرا که با به‌کارگیری صحیح از امکانات وسیع و تلاشی وافر، به عرضه‌ی گسترده‌ی خود پرداخته و یکه‌تاز این عرصه گردیده است. چنانکه حکومت زبان انگلیسی موجب شده است که کاربران با حضور در فضای سایبر، ضمن این که با زبان انگلیسی حاکم بر آن درگیر هستند، از زبان ملی خود دور شوند
4. تضعیف اعتقادات و گسترش شبهات فکری: گرچه دستیابی آسان به انواع اطلاعات از مزایای فضای سایبری است، اما معایبی نیز دارد. از جمله این که طرح و نشر انواع شبهات در آن، موجب تزلزل در باورهای کاربران سست عقیده و کم‌اطلاع می‌گردد. فضای سایبر چاقویی دو لبه است که ما می‌توانیم از آن به سود یا ضرر خود مدد بگیریم.
5. رواج سطحی‌نگری فکری: آزادی بیان و طرح اندیشه‌های متضاد در فضای سایبر، از اهداف اولیه‌ی ایجاد چنین فضایی است؛ اما چنانچه اندیشه‌ای بدون هیچ بنیان و اساس معتبری در این فضا مطرح شود، ثمره‌ی آن انباشته شدن اندیشه‌های بسیاری است که توان بررسی و نقد و تحلیل همه‌ی آنها از عهده‌ی مخطبان خارج است و بدین سبب، کاربران بدون بررسی و تحقیق در مبانی و زوایای پنهان اندیشه‌های نو ظهور، به سبب کثرت و رواج بی‌حدوحصر آن در فضای سایبر، از آن متأثر می‌شوند. نتیجتاً روحیه‌ی حق‌پذیری کاربران به ویژه جوانان، به سطحی‌نگری و مسامحه‌کاری در پذیرش اندیشه‌های نوظهور مبدل خواهد شد. از این رو، ضروری است که پیش از هر چیز، کاربری صحیح و طبقه‌بندی شده‌ی این فضا را به کاربران بیاموزیم.
6. گسترش اباحه‌گری عملی: حف
7. افسردگی و انزوا: کاربران، بیشتر ترجیح می‌دهند در محیطی آرام و خلوت، از اینترنت استفاده کنند تا هم بهتر بتوانند از اطلاعات آن بهره ببرند و هم با تمرکز و سرعت بیشتر، از اتصال‌های طولانی مدت جلوگیری کرده، هزینه‌های حاصل از آن را کاهش دهند. اما این نوع خلوت و انزوا در طولانی مدت، برخی مشکلات روانی مانند گوشه‌گیری و در نهایت افسردگی را در پی دارد.
8بازداری زدایی: گمنامی و نامرئی بودن کاربران، از دیگر ویژگی‌های روابط اینترنتی است که موجب پیدایش آسیبهای جدی اخلاقی و روانی در افراد می‌شود. در فضای سایبر شخص می‌تواند هر نقابی را بر خود بپوشاند و بدین وسیله هر چه می‌خواهد، می‌گوید و هر کاری که بخواهد، انجام می دهد؛ بدون اینکه ترس از شناخته شدن و رسوا شدن داشته باشد. این ویژگی موجب کاهش خویشتن‌داری و بازدارندگی کاربران در برابر اعمال ناهنجار اخلاقی و ضد اجتماعی خواهد شد.
9 بحران هویت و اخلال در شکل‌گیری شخصیت: عناصر سه گانه‌ی هویت، یعنی: شخص، جامعه و فرهنگ، هر یک در تکوین شخصیت فرد نقش مهمی را ایفا می‌کنند. هویت شخصی، ویژگی بی‌همتای فرد را تشکیل می‌دهد و هویت اجتماعی در پیوند با گروهها و اجتماعات مختلف قرار گرفته و شکل‌گیری آن، متأثر از ایشان است. در نهایت، هویت فرهنگی، برگرفته از باورهایی است که در عمق وجود فرد به واسطه‌ی تعامل او با محیط پیرامون و آموزه‌های آن، از بدو تولد تا کهن‌سالی جای گرفته است. از آن‌جا که فضای سایبر، صحنه‌ای فرهنگی و اجتماعی است که فرد می‌تواند خود را در موقعیتهای متنوع و نیز نقشها و سبکهای زندگی مختلفی قرار دهد، این خود زمینه‌ای است برای آسیب‌پذیری شخصیت کاربر که در نتیجه موجب چند شخصیتی شدن کاربر خواهد شد. در فضای سایبر بیش از آن که هویت ظاهری فرد مطرح گردد، درون‌مایه‌های افراد بروز می‌کند و هر کس در صدد بیان اندیشه‌ها و علاقه‌مندی‌های خویش است.
10شکاف نسل‌ها: فضای مجازی، شکاف میان نسل‌ها را بیشتر کرده و امروزه با ورود وسایل و تکنولوژی‌های جدید به عرصه‌ی خانواده‌ها، شاهد این هستیم که والدین و فرزندان ساعت‌های متمادی در کنار یکدیگر می‌نشینند بدون آن‌که حرفی برای گفتن داشته باشند. امروزه دیگر کمتر نشانه‌هایی از آن نوع خانواده‌هایی وجود دارد که والدین و فرزندان دور هم نشسته و درباره‌ی موضوعات مختلف خانوادگی و کاری با هم گفتگو کرده و نظرات هم‌دیگر را راجع‌به موضوعات مختلف جویا شوند. در شرایط فعلی روابط موجود میان والدین و فرزندان به سردی گراییده و دو نسل به دلیل داشتن تفاوت‌های اجتماعی و تجربه‌های زیستی مختلف، زندگی را از منظر خود نگریسته و مطابق با بینش خود آن را تفسیر می‌کنند. نسل دیروز (والدین) احساس دانایی و با تجربگی می‌کند و نسل امروز (فرزندان) که خواهان تطابق با پیشرفت‌های روز است، در برابر آنها واکنش نشان می‌دهد و چون از پس منطق و نصیحت‌های ریشه‌دار و سرشار از تجربه‌ی آنها بر‌نمی‌آید، به لجبازی روی می‌‌آورد. امروزه سرعت تکنولوژی شکاف بین نسل فرزندان و والدینشان را بسط داده است.
هر ملتي و كشوري داراي منابع قدرت نرم است كه شناسايي و تقويت و سازماندهي آن ها مي تواند براساس يك طرح جامع تبديل به يك فرصت و هجوم به دشمنان طراح جنگ نرم شود. به عنوان مثال، منابع قدرت نرم در ايران را مي توانيم ايدئولوژي اسلامي، قدرت رهبري، برشمريم.