سید محمدحسین طباطبایی، مشهور به علامه طباطبایی، زادۀ اسفند ۱۲۸۱در تبریز و درگذشته در ۲۴ آبان ۱۳۶۰ در قم، روحانی، عارف، فیلسوف، مفسر و نویسندۀ بزرگ ایرانی بود. تفسیر المیزان، نهایةالحکمة، شیعه در اسلام و اصول فلسفه و روش رئالیسم از مهم¬ترین آثار ایشان است. همچنین جریان فلسفی موسوم به جریان نوصدرایی در افکار ایشان ریشه دارد. علاوه بر خود ایشان، شاگردان بزرگی از مکتب علامه رشد کرده¬اند که هریک بعدها به ستون¬های فکری ایران معاصر تبدیل شدند.
به طور کلی، بخشی مهم از فضای فکری ایران معاصر، به خصوص فلسفه، متأثر از افکار و اندیشه¬های علامه طباطبایی است. بر همین اساس، پرداختن به افکار و ایده¬های ایشان، به خصوص افکار فلسفی¬شان، اهمیتی بسیار دارد.

درباره مجمع عالی حکمت اسلامی
پیرو دیدار جمعی از فضلا و نخبگان علوم عقلی حوزه علمیه قم با مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای «مدظله العالی» در زمستان سال ۱۳۸۲ و تأکید معظم له بر ضرورت و اهمیت علوم عقلی و لزوم تشکیل انجمن یا مجمعی که مرکزیت علوم عقلی را در حوزه علمیه بر عهده داشته باشد، جمعی از اساتید علوم عقلی با تشکیل جلسات متعدد راه‌کارهای تحقق اهداف و منویات معظم له را بررسی کردند که نتیجه آن شکل گیری مجمع عالی حکمت اسلامی بود. مجمع عالی حکمت اسلامی با هدایت مقام معظم رهبری «مدظله العالی» و تحت اشراف حضرات آیات جوادی آملی، سبحانی و مصباح یزدی «دامت برکاتهم)، پس از تعیین هیأت مؤسس توسط ناظران محترم عالی و انتخاب هیأت مدیره توسط مجمع عمومی، از اسفند ماه ۱۳۸۴ فعالیت رسمی خود را با برگزاری اولین نشست از سلسله نشست‌های کرسی نظریه‌پردازی با موضوع حرکت در مجردات آغاز نمود.

دربارة کنگره بین¬المللی علامه طباطبایی
به پاس ارج نهادن به مقام علمی علامه طباطبایی، این شخصیت کم نظیر جهان اسلام، مجمع عالی حکمت اسلامی در نظر دارد با همراهی مرکز مدیریت حوزه¬های علمیه، شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و با همکاری جمعی از مراکز علمی، فرهنگی و اجرایی داخلی و بین المللی «کنگره بین¬المللی حضرت آیت الله علامه سید محمد حسین طباطبایی» را برگزار نماید.

درباره نهمین پیش نشست
دانشگاه پیام نور استان آذربایجان شرقی با همکاری ستاد استانی مجمع عالی حکمت اسلامی پیشگام نهمین پیش همایش مربوط به کنگره ملی علامه طباطبایی بود. این پیش نشست در راستای سلسله پیش نشست هایی است که پیش از برگزاری همایش بین المللی در آبان ماه، در مراکز مختلف علمی کشور برگزار می شود.
در آغاز این پیش نشست، دکتر میکاییل جمالپور، رییس دانشگاه پیام نور استان آذربایجان شرقی ضمن خیر مقدم، از اهمیت علامه طباطبایی به عنوان یکی از مفاخر تبریز و لزوم قدردانی و پاسداشت مفاخر فکری و فرهنگی آذربایجان صحبت کرد. وی تاکید کرد که دانشگاه پیام نور مصمم است در دوره جدید مدیریتی، نسبت به برنامه های حوزه اندیشه اهتمام ویژه داشته باشد.
دکتر سید علی علم الهدی استاد تمام دانشگاه پیام نور در رشته فلسفه، سخنران اول این همایش بودند. عنوان سخنرانی ایشان از این قرار بود: جایگاه وحدت تشکیلی وجود در نظام فلسفی ملاصدرا از نگاه علامه طباطبایی
دکتر علم الهدا به صورت ویدئو کنفرانس در مورد نوآوری های علامه در مورد مفهوم کلیدی «ماهیت» صحبت کردند. دکتر علم الهدی گفت برخلاف نظر مشهور، این ایده که ماهیت حد وجود است برای اولین بار توسط ملاصدرا مطرح نشده است بلکه علامه طباطبایی نخستین کسی است که این ایده راه مطرح کرده است. از نظر علامه هر موجود منفرد به اعتبار مرتبه وجودی خود ماهیتی منحصر به فرد دارد پس برخلاف دیدگاه ارسطویی، ماهیت امری مشترک میان مصادیق یک نوع نیست. پس به عنوان مثال هر فرد انسان به اقتضا و متناسب با مرتبه وجودی خود از شان انسانی بهره مند است و بنابراین مفهومی کلی و جامع و شامل بنام انسان بودن وجود ندارد. بر اساس همین تفاوت وجودی، حقوق هر فرد نیز با حقوق افزاد دیگر متفاوت است.
سخنران بعدی این نشست آیت الله فاضل هیدجی بودند که بر جنبه های عرفانی و‌اخلاقی اندیشه علامه تاکید کردند و بر لزوم هدایت علم توسط عمل و اخلاق تاکید کردند. عمل مبنای هرگونه رشد و‌ فضیلتی‌است و این دیدگاهی است که علامه بر آن تاکید بسیار داشت. عمل رشته پیوند شاخه¬های مختلف علم اسلامی است.
سومین سخنران این همایش دکتر حمید حسنی استادیار رشته فلسفه دانشگاه شهید مدنی آذربایجان بود. عنوان سخنرانی ایشان « وجودشناسی اجتماعی علامه طباطبایی» بود. ولی ابتدا نظریه اعتبارات علامه طباطبایی را برای مخاطبان توضیح داد و سپس ضمن بیان دیدگاه‌علامه در این باره که امر‌اجتماعی چه نوع امر اعتباری ای است، دیدگاه وی را با برخی ‌متفکران‌وجود شناسی‌اجتماعی نظیر جان استوارت میل، جان سرل و‌لوییس مقایسه کرد.
آخرین سخنران این پیش نشست دکتر خلیل ملاجوادی از دانشگاه پیام نور‌اردبیل بودند. ایشان با موضوعی تحت عنوان « نقد ادله تجرد نفس از منظر علامه در تفسیر المیزان» بحث خود را آغاز کردند. دکتر ملاجوادی ابتدا استدلال ها و‌براهین علامه طباطبایی در اثبات نفس و‌ نیز اثبات تجرد نفس را برشمردند و سپس با رویکردی انتقادی و با تکیه بر برخی آیات قرآنی، به بررسی یک یک این براهین پرداختند. دکتر ملاجوادی تلاش کرد تا نشان دهد با وجود اعتبار و جایگاه و شان والای علمی علامه، نباید از نگاه انتقادی به ایشان و سایر بزرگان فرهنگ و اندیشه و فلسفه غفلت کرد.

توسط سردبیر

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.